در پس حملات بی‌پیشینه ارتش آزادی‌بخش بلوچ چه چیزی نهفته است؟
ارتش طردشده آزادی‌بخش بلوچ، در جریان یک هفته دو بار به نیروهای پاکستانی در بلوچستان شبیخون زد؛ [این گروه] در روز چهارشنبه در پنجگور و نوشکی حمله کرد و در ۲۵ جنوری بر یک پایگاه نظامی در منطقه کِچ
دهلی نو – در جریان یک هفته، ارتش آزادی‌بخش بلوچ (BLA) دو بار به نیروهای امنیتی پاکستان در ایالت بلوچستان حمله کرد؛ [موج اول این حملات] در روز چهارشنبه در مناطق پنجگور و نوشکی صورت گرفت و [دومین موج حملات] در ۲۵ جنوری بر یک پاسگاه/چیک‌پاینت امنیتی در منطقه کِچ انجام شد.
ارتش آزادی‌بخش بلوچ از سال ۲۰۰۰ به این‌سو، یک گروه شورشی را رهبری کرده و توسط پاکستان، بریتانیا و ایالات متحده به عنوان یک گروه تروریستی طبقه‌بندی شده است. این سازمان مسوولیت حمله ماه جون سال ۲۰۲۰ به مرکز سهام پاکستان در شهر کراچی (ایالت سند) را برعهده داشت که منجر به کشته‌شدن یک بازرس پولیس و چهار محافظ امنیتی شده بود. همچنین انفجار ماه اپریل سال ۲۰۲۱ در شهر کویته که در اثر آن حداقل چهار نفر کشته شده بودند، برعهده ارتش آزادی‌بخش بلوچ است.
حملات انجام‌شده اخیر توسط ارتش آزادی‌بخش بلوچ در نوع خود «بی‌سابقه» است، و این گمانه‌زنی وجود دارد که ممکن است علی‌رغم اهداف متفاوت، گروه‌های بدنامِ [دیگر] همانند تحریک طالبان پاکستان (TTP) در این عملیات [به بلوچ‌ها] یاری رسانده باشد.
نوید الهی، تحلیلگر امنیتی پاکستان، به روزنامه (آنلاین) دیلی تایمز نشر پاکستان گفته است که حملات در پنجگور و نوشکی نشان‌دهنده یک «شکست فاحش اطلاعاتی» بود.
ارتش پاکستان روز پنج‌شنبه مدعی شد که مهاجمان با هند و افغانستان ارتباط داشتند. سال گذشته نیز پس از انفجار در کویته، اتهامات مشابهی علیه هند مطرح شده بود.
صبح روز جمعه، بیش از ۳۶ ساعت پس از آغاز حملات ارتش پاکستان به اردوگاه پنجگور، ارتش آزادی‌بخش بلوچ ادعا کرد که همچنان بر منطقه مسلط است و بیش از ۱۰۰ سرباز پاکستانی را کشته است.
پیش از این، سخنگویان ارتش پاکستان گفته بود که حملات در پنجگور و نوشکی «دفع» شده است؛ اما «مهاجمان مشکوک» در منطقه پناه برده‌اند.[انتشار] «بیانیه‌های پرتناقض»، اما نگرانی‌ها را در مورد وضعیت بلوچستان بیش‌تر کرد.
از «ترورهای پراکنده» تا یورش به اردوگاه‌های نظامی
به گفته داوود ختک، خبرنگار بخش پشتوی رادیو آزادی، «رادیو مشعل»، حمله به اردوگاه‌های نظامی عمل جسورانه‌ای بود.
او به پرینت می‌گوید که ستیزه‌جویان بلوچ معمولاً به ترورهای هدف‌مندانه و بمب‌گذاری‌های کنارجاده‌ای معروف هستند. اکنون ما شاهد بمب‌گذاری‌های انتحاری و حملات سازمان‌یافته به اردوگاه‌های نظامی هستیم.
وی افزود: آخرین باری که شاهد حملاتی به این بزرگی بودیم، در سال‌های ۲۰۰۹ – ۲۰۱۱ بود که توسط تحریک طالبان پاکستان (TTP) صورت گرفت. در ماه دسامبر ۲۰۰۹ حتا به مسجدی در راولپندی در نزدیکی مقر ارتش پاکستان حمله صورت گرفت.
حامد میر، روزنامه‌نگار پاکستانی، می‌گوید که تحریک طالبان پاکستان احتمالاً از ارتش آزادی‌بخش بلوچ در انجام حملات اخیر پشتی‌بانی کرده است. او می‌گوید: «آن‌ها [TTP و BLA] از یک‌دیگر پشتی‌بانی لوژستیکی می‌کنند؛ اما ایدیولوژی‌های متفاوت دارند».
هدف تحریک طالبان پاکستان که به مناطق قبایلی در امتداد مرز افغانستان و پاکستان وابسته است، سرنگونی دولت پاکستان و ایجاد امارتی براساس روایت‌شان از قوانین اسلامی است. [در حالی که] ارتش آزادی‌بخش بلوچ، به دنبال استقلال از پاکستان است و شاکی است که دولت پاکستان از منابع بلوچستان، بدون این‌که سودی به بلوچ‌ها برسد، بهره‌برداری می‌کند.
ختک می‌گوید: «برخی از رسانه‌ها در گزارش‌های‌شان وضعیت در بلوچستان را به سفر عمران خان، نخست‌وزیر پاکستان، به چین برای حضور در بازی‌های زمستانی المپیک ربط می‌دهند؛ اما بعید به نظر می‌رسد که این دو رویداد به هم ربط داشته باشند.»
او اضافه می‌کند: «در چندین مقاله تحلیلی اشاره شده است که این حوادث به سفر عمران خان به بیجینگ ربط دارد، اما [تحلیل] این حملات نیازمند زمان و ارزیابی‌های بیش‌تر است. آنان برای طولانی‌مدت برنامه دارند. سفر خان به چین به تازه‌گی تأیید شده است.»
افزایش توان نظامی BLA و ارتباط آن با TTP
عایشه صدیقه، کارشناس ارشد دپارتمان مطالعات جنگ در کینگز کالج لندن، این حملات را «بی‌پیشینه» می‌خواند.
او می‌گوید: «افزایش ناگهانی ظرفیت نظامی BLA تا فعلاً غیرقابل توضیح است و هزینه‌ای که ارتش برای بازپس‌گیری مناطق یادشده داده، نیز غیرقابل پیش‌بینی بود. به همین دلیل است که این حملات بی‌سابقه است.»
صدیقه همچنین می‌گوید که استراتژی‌های اتخاذشده توسط ارتش آزادی‌بخش بلوچ که قبلاً توسط تحریک طالبان پاکستان مورد استفاده قرار می‌گرفت، پرسش‌برانگیز است.
او می‌گوید: «توان افزایش‌یافته ارتش آزادی‌بخش بلوچ برجسته است. آیا آن‌ها به دلیل این‌که استراتژی مشابه با تحریک طالبان پاکستان دارند، با یک‌دیگر همدستی دارند یا دلیل دیگری وجود دارد که چنین موفقانه عمل کرده است؟»
به گفته صدیقه، تغییر در رهبری جدایی‌طلبان بلوچ همراه با عامل سرکوب نظامی در بلوچستان در سال‌های اخیر نیازمند بررسی‌های دقیق‌تر است.
او می‌گوید: «سازمان شورشی بلوچ‌ها در حالت داینامیک قرار دارد. رهبری فعلی از طبقه متوسط قد بلند کرده است و [اعضای رهبری کسانی هستند که] احتمالاً از سرکوب دولت پاکستان به ستوه آمده‌اند. با توجه به افزایش ناگهانی ظرفیت نظامی آن‌ها، من فکر می‌کنم که آن‌ها در مقایسه با رهبران قبایلی گذشته برای هرگونه سازش سیاسی انعطاف‌پذیری کم‌تری داشته باشند.»
در سال‌های اخیر، ارتش آزادی‌بخش بلوچ در مناطق شهری و روستایی بلوچستان، جدا از شبکه سنتی رهبران قبایلی، حمایت جمع‌آوری کرده است.
او اظهار می‌دارد که از راه‌افتادن حملات وسیع‌تر در ابعاد مشابه خوف وجود دارد.
او گفت: «با راه‌افتادن این نوع حملات بی‌سابقه، ارتش پاکستان می‌تواند عملیات‌های بیش‌تر در بلوچستان را توجیه کند. با این حال، درک این نکته دشوار است که چرا علی‌رغم استفاده از هلیکوپترهای جنگنده و آتش‌بار، ارتش پاکستان نتوانسته است کنترل منطقه را دوباره به دست بگیرد. به همین دلیل، این موضوع کمی پیچیده و مشکوک به نظر می‌رسد. یک دگردیسی امنیتی بزرگ در جریان است که باید توضیح داده شود.»
عامل ایران
روز جمعه، سخنی از میرضیا لانگوف، وزیر ایالتی بلوچستان، در روزنامه اینترنشنال نیوز نقل شده بود که در آن گفته شده بود با توجه به این واقعیت که پاکستان با ایران مرز مشترک دارد، چندین تهدید از سوی سازمان‌های تروریستی مختلف در این ماه متوجه پاکستان شده است.
در گزارش آمده است: «به وسیله کمیته مدیریت مرزها، نگرانی‌های پاکستان در این زمینه به مقامات ایرانی ابلاغ شده و از طرف مقابل نیز اطمینان حاصل شده است.»
به گفته میر، ارتش آزادی‌بخش بلوچ با جندالله (جنبش مقاومت مردمی ایران)، یک گروه شورشی سنی‌مذهب مستقر در سیستان و بلوچستان در جنوب شرقی ایران، نزدیک مرز با پاکستان، روابط نزدیک دارد.
ایران و بلوچستان نزدیک به ۱۰۰۰ کیلومتر مرز مشترک دارند.
ارتش آزادی‌بخش بلوچ با جندالله که در بلوچستان ایران فعالیت دارد، روابط نزدیک دارد. آن‌ها افراط‌گرایان سنی هستند که برای استقلال می‌جنگند و همچنین هدف نهایی آن‌ها متحدکردن همه شبه‌نظامیان بلوچ است.